جایزه نوبل بر اساس وصیت آلفرد نوبل در سال ۱۸۹۵ پایه‌گذاری شد و هر سال توسط نهادهای معتبر سوئد و نروژ به کسانی اعطا می‌شود که در حوزه‌هایی مانند صلح، فیزیک، شیمی، پزشکی، ادبیات و اقتصاد بیشترین خدمت را به بشریت کرده‌اند. فرآیند نامزدی بسیار محرمانه است و تنها افراد واجد صلاحیت، مانند برندگان پیشین یا استادان برجسته، می‌توانند نامزد معرفی کنند و هیچ‌کس حق ندارد خود را نامزد کند.
پس از پایان مهلت نامزدی، کمیته‌های تخصصی گزارش‌های دقیق درباره نامزدها تهیه می‌کنند و پس از بررسی‌های گسترده، پیشنهاد نهایی به نهاد تصمیم‌گیر ارائه می‌شود. برندگان معمولاً در ماه اکتبر اعلام شده و در ۱۰ دسامبر، سالروز درگذشت نوبل، مدال طلا، دیپلم افتخار و جایزه نقدی خود را دریافت می‌کنند. تمام جزئیات نامزدها و رأی‌گیری‌ها تا ۵۰ سال محرمانه باقی می‌ماند.
در سال ۱۴۰۴، دو جایزه نوبل تاکنون اعلام شده است:
۱. “جایزه نوبل پزشکی” به سه دانشمند، “مری برانکو” و “فرد رمزدل” از ایالات متحده و “شیمون ساکاگوچی” از ژاپن اهدا شد. این سه دانشمند فهمیدند که “چرا بدن ما خودش را دشمن نمی‌داند”. در بدن همه‌ی ما سپاه دفاعی وجود دارد که با میکروب‌ها و ویروس‌ها می‌جنگد، اما گاهی این سپاه اشتباه می‌کند و به خودش حمله می‌کند، مثل سربازانی که دل یا پوست ما را دشمن فرض می‌کنند. این دانشمندان کشف کردند بدن “چطور یاد می‌گیرد خودش را اشتباه نگیرد” و جلوی این حمله‌های اشتباهی را بگیرد. به همین دلیل جایزه نوبل پزشکی امسال به آن‌ها تعلق گرفت، چون این کشف می‌تواند به درمان بیماری‌هایی کمک کند که در آن بدن به خودش آسیب می‌زند، مانند برخی بیماری‌های پوستی یا رماتیسم.
۲. “جایزه نوبل فیزیک” به سه پژوهشگر، “جان کلارک” از بریتانیا، “میشل دووره” از فرانسه و “جان مارتینیس” از ایالات متحده اهدا شد. آن‌ها در زمینه‌ی پدیده‌ای به نام “«تونل‌زنی کوانتومی»“ پژوهش کردند؛ پدیده‌ای که در توسعه‌ی فناوری‌های نوین، مانند کامپیوترهای کوانتومی، نقش بسیار مهمی دارد. در دنیای معمولی، اگر یک توپ جلوی دیوار بایستد، نمی‌تواند از آن عبور کند مگر انرژی کافی برای پریدن داشته باشد. اما در “دنیای کوانتومی” قوانین متفاوت است: ذرات رفتارهایی دارند که با تصور ما از دنیا سازگار نیست. آن‌ها می‌توانند از موانع عبور کنند، انگار یک تونل نامرئی در دل دیوار برایشان باز شده و بدون پرش به آن سوی دیوار می‌روند. این همان “تونل‌زنی کوانتومی” است که در زندگی واقعی کاربردهای فراوانی دارد:
1- در “ساخت تراشه‌های الکترونیکی و سخت‌افزارهای پیشرفته”،
2- در “کامپیوترهای کوانتومی و حسگرهای فوق‌حساس”،
3- و حتی در برخی واکنش‌های “شیمیایی و هسته‌ای خورشید و ستاره‌ها”.
برای دیگر رشته‌ها مانند شیمی، ادبیات، صلح و اقتصاد، هنوز برندگان سال 1404 اعلام نشده‌اند. و بسیار بعید است که با لابی های گسترده کاخ سفید جایزه صلح نوبل به یک «متجاوز صلح طلبی» به اسم ترامپ داده شود.
—
