حمله اخیر اسرائیل به دوحه، فقط یک عملیات نظامی نبود؛ این ضربهای بود که قلب واشنگتن را نشانه گرفت. اسرائیل نهفقط حماس را هدف قرار داد، بلکه ستون اعتماد آمریکا در خلیج فارس را لرزاند. پیامی روشن به منطقه مخابره شد: “حتی در پایتخت شریک استراتژیک آمریکا هم امنیت تضمینشده نیست.”
قطر سالها «چشم و گوش» واشنگتن در خاورمیانه بوده است؛ میزبان پایگاه العدید، شریک اصلی در گفتوگوهای طالبان، واسطه در آتشبس غزه. این کشور بیش از “۴۰ میلیارد دلار” برای خرید تسلیحات از آمریکا هزینه کرده است: سامانههای دفاع هوایی موشکی “THAAD”، هواپیماهای سوخترسان “KC-46” و پهپادهای “MQ-9B” بخشی از این فهرست هستند. قطر خیال میکرد در سایه این سپر آهنین، امنیتش تضمین شده است. اما حمله تلآویو همه این معادلات را بر باد داد؛ گویی اسرائیل بهصراحت گفت: *هیچ دیپلماسی و هیچ قرارداد تسلیحاتی در برابر اراده نظامی ما مصون نیست.*
و پرسشی که بر افکار تحلیلگران سنگینی میکند: چگونه این سامانههای پیشرفته، حتی “یکی از ۱۰ فروند جنگنده اسرائیل” را در آسمان قطر رهگیری نکردند؟ آیا نقص فنی بود؟ ناکارآمدی انسانی؟ یا شاید “توافق ضمنی یا هماهنگی پشت پرده” وجود داشته است تا حمله بدون مقاومت شدید انجام شود؟ واقعیت این است که چنین ناکامی آشکار در برابر یکی از پیشرفتهترین شبکههای دفاعی جهان، نمیتواند صرفاً تصادفی باشد؛ این پرسش باعث میشود اعتبار «سپر آهنین» قطر و آمریکا نیز زیر سایه شک و تردید برود.
این حمله فقط حریم قطر را نقض نکرد، بلکه «قواعد نانوشته دیپلماسی» را هم زیر پا گذاشت. کانالهای ارتباطی غیررسمی قطر و اسرائیل که تا دیروز برای کمکهای بشردوستانه و تبادل اسرا حیاتی بودند، حالا در معرض فروپاشیاند. دوحه، که همیشه نقش میانجی را بازی میکرد، ممکن است به اردوگاه ضداسرائیلیتر از گذشته رانده شود.
رفتار نتانیاهو ساده است: “هدف نظامی، بالاتر از هر ملاحظه دیپلماتیک.” او حاضر است روابط با آمریکا، قطر یا هر شریک دیگری را قربانی کند، فقط برای آنکه نشان دهد اسرائیل در پیگیری دشمنانش سازش نمیشناسد. اما این سرمستی کوتاهمدت میتواند اسرائیل را به تنهایی عمیقتر بکشاند.
برای واشنگتن، ماجرا سنگینتر است. چگونه میتواند توضیح دهد که در قلب حیاط خلوتش، در کنار بزرگترین پایگاه نظامیاش، متحدی که “۴۰ میلیارد دلار” در صنایع دفاعیاش سرمایهگذاری کرده، هدف حمله یکی دیگر از متحدانش قرار گرفته است؟ اگر آمریکا پاسخی درخور ندهد، همه شرکایش یک چیز را خواهند فهمید: “چتر امنیتی آمریکا سوراخ است.”
این واقعه تنها یک حمله نبود؛ یک زنگ خطر بود. آزمونی برای آمریکا، که نشان دهد آیا هنوز میتواند به عنوان «ضامن امنیت» در خاورمیانه بایستد، یا باید آماده باشد تا جایگاهش را واگذار کند. اسرائیل در دوحه فقط به قطر شلیک نکرد؛ گلولهاش در قلب اعتبار واشنگتن نشست.