پانترکیسم دیگر قصهی یک انجمن فرهنگی بیآزار نیست؛ امروز به کارد تیز سیاست بدل شده است. کاردی که غرب ـ بهویژه آمریکا و اسرائیل ـ در دست ترکیه گذاشته تا بر پهلوی ایران فشار آورد. این جریان، با رؤیای پیوند همه ترکزبانان زیر پرچمی واحد، دیگر در اتاقهای تئوری نمیجوشد، بلکه با پول، رسانه و سیاست، قدم به میدان گذاشته است؛ و میدانش کجاست؟ درست در دل مرزهای ما، جایی که از دل حساسترین لایههای هویت ایرانی میگذرد.
یکی از قطعات کلیدی این پازل، «دالان زنگزور» است؛ راهی باریک ولی پرمعنا، که میخواهد جمهوری آذربایجان را از دل ارمنستان به نخجوان و سپس به ترکیه برساند. در ظاهر، یک خط ترانزیت است؛ اما در باطن، شمشیریست که فرود آمد و مرز زمینی ایران با ارمنستان را قطع کرد. و این همان مرزیست که چون رشتهی نازکی، ایران را به قلب قفقاز و از آنجا به جهان پیوند میدهد.
آمریکا، ناتو، ترکیه، اسرائیل… همه پشت این طرحاند. اسرائیل از خاک آذربایجان به چشم ایران مینگرد و گوشش را به دیوار خانه ما میچسباند. ترکیه نیز، با نقشههای «جهان ترک» و پیوند خون ترکها، در پی آن است که عمق استراتژیکش را تا حیاطخلوت ما بکشاند. هر دو، با طبل رسانه و نوای هویتسازی کاذب، تنش قومی را در گوشه شمالغرب ایران میکوبند.
پیامدها روشن است: شکاف قومی، کمرنگشدن جایگاه ژئوپلیتیک ایران، شکلگیری مثلث ترکیه-آذربایجان-اسرائیل علیه تهران، و بازشدن دروازه ناامنی به منطقه.
پاسخ ما نیز باید ترکیبی باشد:
1- درون را با وحدت ملی و هویت اسلامی-ایرانی استوار کنیم، بیآنکه خواستههای مشروع فرهنگی اقوام را نادیده بگیریم.
2- مرز را با قاطعیت امنیتی در برابر تجزیهطلبان پاس بداریم.
3- دست دیپلماسی را به سوی ارمنستان، روسیه و چین دراز کنیم تا حلقه محاصره بسته نشود.
4- رسانه را به ابزاری برای افشای نیت بازیگران خارجی بدل سازیم، نه به بلندگوی آنان.
پانترکیسم، در این معنا، نه صرفاً یک شعار هویتی، که سازوکاری پیچیده برای به حاشیه راندن ایران است. و ایران، اگر بخواهد همچون تاریخ گذشتهاش سربلند از این بازی بیرون بیاید، باید هم هوشیاری تاریخیاش را به کار بندد و هم سیاست و فرهنگ و امنیت را در قالب یک استراتژی جامع همزمان به میدان آورد.
بنابراین زنگزور، تنها یک دالان بر روی نقشه نیست؛ خطیست که کشیده شد، تا مرزهای نفوذ ایران را پاک کند. و این، به معنای از دسترفتن بخشی از توان ایران و روسیه در معادلات منطقهایست. پانترکیسم و دالان زنگزور، تهدیدی است که میخواهد وحدت و یکپارچگی ایران را نشانه بگیرد. اما تاریخ ثابت کرده که این سرزمین، با هوشیاری و اتحاد مردمش، هرگز در برابر توطئهها تسلیم نشده است. امروز نیز با آگاهی، مقاومت و استراتژی هوشمند، این تهدید را خنثی خواهیم کرد. ایران، همیشه یکپارچه و سربلند خواهد ماند.