فضای سایبری به میدان پنجم نبرد در جهان مدرن تبدیل شده است؛ پس از زمین، دریا، هوا و فضا. این حوزه بی‌مرز و نامرئی است، اما تأثیرات آن به اندازه جنگ‌های سنتی ویرانگر است. فقدان قوانین بین‌المللی کارآمد در این زمینه، خطر گسترش بحران‌های غیرقابل کنترل را افزایش داده است. بنابراین، تدوین یک منشور جهانی برای امنیت سایبری تحت نظارت سازمان ملل ضروری است تا از تبدیل حملات سایبری به جنگ‌های تمام‌عیار با تلفات انسانی جلوگیری شود.
*نمونه عینی: تقابل سایبری ایران و اسرائیل*
جنگ سایبری میان ما و رزیم صهیونیستی نمونه بارزی از نبردهای نوین قرن ۲۱ است. این جنگ بدون اعلام رسمی، مرزهای جغرافیایی یا نشانه‌های ظاهری مانند دود و آتش رخ می‌دهد، اما پیامدهای آن – مانند قطع آب و برق، اختلال در خدمات درمانی و سرقت اطلاعات امنیتی – به اندازه حملات نظامی مخرب است. نقطه آغاز این نبرد، حمله بدافزار «استاکس‌نت» به تأسیسات هسته‌ای نطنز در سال ۲۰۱۰ بود که اولین سلاح سایبری با اثر فیزیکی محسوب می‌شود. از آن زمان، پیچیدگی و دامنه این جنگ‌ها افزایش یافته است.
*ایران: بازیگری مهم در جنگ سایبری*
ایران در دهه گذشته سرمایه‌گذاری قابل توجهی در حوزه امنیت سایبری انجام داده و اکنون به یک بازیگر کلیدی در سطح منطقه و فراتر از آن تبدیل شده است. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۳، عملیات «شهاب سایبری» منجر به نفوذ به سرورهای وزارت دفاع اسرائیل و دریافت داده‌های محرمانه شد. این حملات نشان می‌دهد که ایران از حالت دفاعی به مرحله تهاجمی هوشمند وارد شده است.
*اسرائیل: قدرت سایبری با پشتیبانی غرب*
اسرائیل یکی از پیشرفته‌ترین قدرت‌های سایبری جهان است و واحدهایی مانند «یونیت ۸۲۰۰» نقش کلیدی در حملات سایبری آن ایفا می‌کنند. نمونه اخیر، نفوذ گروه «گنجشک درنده» به بانک سپه ایران بود که باعث اختلال در خدمات بانکی و سرقت ۸۱ میلیون دلار از صرافی «نوبیتکس» شد. این حملات با حمایت مستقیم آمریکا انجام شده است.
*ترکیب حملات سایبری و نظامی*
نکته حائز اهمیت، ترکیب حملات سایبری با عملیات نظامی است. به عنوان مثال، حملات سایبری می‌توانند سیستم‌های دفاعی مانند رادارها یا شبکه برق را فلج کنند تا راه برای حملات پهپادی و موشکی باز شود. این رویکرد، اثربخشی جنگ‌های مدرن را افزایش داده است.
*نقش گروه‌های نیابتی و هوش مصنوعی*
استفاده از گروه‌های هکری نیابتی و فناوری هوش مصنوعی، پیچیدگی جنگ سایبری را بیشتر کرده است. این گروه‌ها ظاهراً مستقل عمل می‌کنند، اما در واقع ابزار دولتها برای حملات بدون ردپا هستند.
*ابعاد ژئوپلیتیک و بازیگران فرامنطقه‌ای*
این جنگ تنها محدود به ایران و اسرائیل نیست. آمریکا مستقیماً در طراحی حملات رژیم صهیونیستی علیه ایران مشارکت جدی داشته و دارد. این حضور بازیگران خارجی بزرگ، می تواند ابعاد جنگ را در جهان گسترده‌تر نماید.
*ضرورت اقدام بین‌المللی*
با توجه به خطرات فزاینده جنگ سایبری، جامعه جهانی باید هرچه سریعتر تحت نظارت سازمان ملل، قوانینی برای محدود کردن این حملات وضع کند. در غیر این صورت، این نبردهای نامرئی ممکن است به بحرانی غیرقابل کنترل تبدیل شوند.
جنگ سایبری اخیر رژیم صهیونیستی نشان‌دهنده تحولی خطرناک در منازعات جهانی است. این جنگ‌ها اگرچه نامرئی هستند، اما تأثیرات ملموسی دارند و نیازمند پاسخ فوری جامعه بین‌المللی می‌باشند.
سجادی پناه
